Pi sayısı, bir dairenin çevresinin çapına bölümü ile elde edilen sayıdır. O zaman sen bu çapın neresindesin? Pi sayısı, M.Ö. 212 yılında Mezopotamya’ da doğdu. Yunanca Pi sayısını, Archimedes amca orda öğrendi ve ilk o kullandı gerçek değeri. Daha iyi sonuçlar elde etmek için pi=3,125 kullandı. Daha çok matematik içerisinde 3,14 şeklinde kullanılır.
Pi sayısı, matematik biliminde oldukça geniş bir alanda kullanılan ve bilinen tarihimizin en eski dönemlerinden bu yana merak uyandıran, “gizemlerle dolu” bir sabit.
Pi sayısının matematik biliminde bir sayının da ötesinde temel bir “sabit” kabul edilmesi, daire ile olan ve hiçbir zaman değişmeyen ilişkisinden kaynaklanır. Pi, “bir dairenin çevresinin, çapına bölünmesi” ile bulunur.
Matematikçiler yılmamış ve zamanını olabildiğince çok basamağı belirlemeye harcamış. Peki, bu basamakları bulabilmek için bunca çaba neden? Pi' nin bir milyarıncı basamağı 9 olduğunu biliyor muydunuz?
Tamamen rassal özelliği bulunduğu varsayılırsa, pi yeterince uzunlukta yazıldığında, her rakam dizisini pi içinde bulabilirsiniz. Yani doğum gününüzü, telefon numaralarınızı ya da rastgele yazacağınız her hangi bir sayı pi’ nin bir yerlerinde vardır. Daha da ileri gidelim. Harflerle sayıları birbirine dönüştüren bir kod üretildiğinde kuramsal olarak herhangi kişinin veya kurumun adını, bir sözü, cümleyi, hatta bir kitabı pi içinde bulabilirsiniz.
Sonuçta 3,14 değeri zaten birçok hesaplamada yeterli, en titiz mühendis bile yedi haneden fazlasına ihtiyaç duymaz, fizikçiler için de 15-20 hane yeterlidir aslında. Aslında bu sorunun kesin bir cevabı yok. Pi’yi arayış bir yerde Everest Dağı’na tırmanmaya benzetilebilir; çünkü orada duruyor.
Pi, sonlu ile sonsuz arasındaki sınırı belirleyerek, kavrama yeteneğimizin sınırlarını öğretir bize. Pi’ yi en çok çember oranlarından tanısak da matematiğin ve diğer bilim dallarının her alanında karşımıza gizemli bir biçimde çıkar. Eğer, bu diziyi daha iyi anlayabilirsek, basamakları arasında bir kalıp bulabilirsek ya da birbiri ile ilgisi yokmuş gibi gözüken pek çok denklemde neden açıklayabilirsek, matematiği ve evrenin fiziğini daha temelden kavrayabiliriz belki de…
2019 yılında Pi sayısının 31,4 trilyon basamaklı halini hesaplamayı Google çalışanı Emma Haruka Iwao başardı. Iwao, Pi sayısının alt hanelerini Google’ın bulut hesaplama sistemlerinin yardımıyla buldu.
Doğum Gününüzü Pi'de Bulun
Matematiksel sabit pi, en ileri matematikçileri bile büyülüyor.
İrrasyonel bir sayı olduğu için pi sonsuzdur ve asla tekrar eden bir modele düşmez. Yüzyıllardır matematikte kullanılmasına rağmen, sayıların belirli bir frekansta tekrarlanıp tekrarlanmadığını belirlemek için pi üzerinde hala araştırmalar yapılmaktadır.
Birkaç basamaklı pi hesaplaması elle yapılabilirken, milyonlara hesaplanması bilgisayarlar için bir performans testi olarak kullanılır. Şimdiye kadar süper bilgisayarlar pi'yi 12 trilyon basamağa kadar hesaplamayı başardılar. Muhtemelen doğum günü kombinasyonunuz oralarda bir yerlerde. Denemeye ne dersiniz?
Nasıl çalışır?
Doğum gününüzün ayı, günü ve yılı tek bir sayı olarak birleştirilir, bu nedenle 14 Mart 1915'teki doğum günü 31415 olur. Ardından, 4,2 milyon pi'den oluşan veri tabanımızda arama yaparak, konumunuzu belirleyebiliriz. 31415'in ilk görünüşü. Nasıl? Şaşırtıcı değil mi?
