DOLARIN FRENİ PATLADI

Amerikan Merkez Bankası  FED, 2013 yılının son toplantısında aylık 85 milyar dolar tutarındaki tahvil alımını azalttığını söylemiş ve Ocak 2014'te ise 75 milyar dolarlık alım yapacağını açıklamıştı. Bunun üzerine ne oldu dersiniz? FED'in tahvil alımlarını azaltacağına yönelik bu resmi açıklamasının ardından, 2014 yılında dolar için adeta önlenemez yükseliş başlamış oldu. Öyle ki, dur durak bilmeksizin aldı başını gidiyor.

Dolar, TC Merkez Bankası resmi web sitesinde bulunan TCMB döviz kurları efektif satış verilerine göre 14 Nisan’da 2.6813 TL seviyesini gördü. Doların bu hızlı yükselişi sonrasında ise Merkez Bankası’ndan sözlü uyarı geldi. "22 Nisan 2015 tarihli Para Politikası Kurulu toplantısında 1- Döviz depo piyasası faiz oranlarında ölçülü bir indirim, 2- Türk Lirası zorunlu karşılık oranlarına ödenen kısmi faiz oranlarında ölçülü bir artış gündeme alınacaktır. Toplantıda gerekli görülmesi halinde finansal piyasalardaki istikrarı destekleyici yönde ilave tedbirler de ele alınabilecektir. "Yani Merkez Bankası, hem “isteyene daha düşük faizle dolar borç vereceğim” hem de “bankaların Merkez Bankası’nda tuttuğu TL karşılıklarına da artış yapacağım” demek istedi. Bu açıklamanın ilk cümlesi doları geriletti. Ayrıca son cümlesi de “ilave tedbirler” diyerek piyasaya sopa gösterdi. Fakat bu sözlü müdahale doların yönünü çevirebilir mi? Ya da ne zamana kadar çevirebilir? Bunu zaman gösterecek… 

Doların ateşi bundan sonra iner mi? Yoksa tırmanışını sürdürmeye devam eder mi? Artış sürerse dolar nerede durur? İşte bu yazımızda bu sorunun cevabını aramaya çalışacağız sevgili Çekmeköy 2023 dergisi okuyucuları…

Öncelikle pi­ya­sa­da do­lar­la iş ya­pan ku­ru­luş­la­rın 2015 yı­lı için or­ta­la­ma do­lar tahminle­rinin çok­tan aşıl­dığını söylemekte yarar görüyorum. 2014 yılında 2015 yılı için yapılan tahminler en yük­sek tah­min 2.55 TL, en dü­şü­ğü 2.21 TL se­vi­ye­sin­deydi. Ara­la­rın­da Mer­kez Ban­ka­sı, Tür­ki­ye İh­ra­cat­çı­lar Mec­li­si ve birçok özel sektörün dev temsilcilerinin bu­lun­du­ğu ku­ru­luş­la­rın 2015 yılı ­so­nu için yap­tı­ğı USD/TL tah­mi­ni yı­lın ilk üç buçuk ayın­da çoktan aşıl­mış durumda.

TCMB'nin finansal ve reel sektörde karar alıcı ve uzman kişiler ile profesyoneller ve yabancı finansal kuruluşların uzmanları arasından seçilen 80 katılımcıyla gerçekleştirilen 2015 yılı Şubat ayı Beklenti Anketine göre 2015 yıl sonu döviz kuru (dolar/TL) beklentisi Ocak ayı anket döneminde 2,41 iken, bu Şubat ayı anket döneminde 2,50 TL olarak belirlenmişti.  Yine 12ay sonrası döviz kuru beklentisi ise Ocak ayı anket döneminde 2,44 TL iken Şubat ayı anket döneminde 2,54 TL'ye yükselmişti. TCMB’nin İstatistik Genel Müdürlüğünce yayınlanan Mart 2015 Beklenti Anketi sonuçlarına baktığımız zaman ise 2015 yılsonu dolar/TL beklentisi 2,61 TL’ye yükselmiş ve 12 ay sonrası dolar/TL beklentisi ise 2,65 olarak gerçekleşmiştir. Bu makaleyi yazdığımız Nisan ayı içinde henüz TCMB’nin Nisan Ayı Beklenti Anketi için henüz erken olduğunu ve herhangi bir verinin yayımlanmadığını söylemek gerekir.  Buna rağmen 2015 yılı sonu dolar/TL beklentisinin kesinlikle 2,61’den ve 12 ay sonrası dolar/TL beklentisinin ise 2,65’ten yüksek olacağını tahmin etmenin zor olmayacağını şimdiden belirtebiliriz. Bunun için müneccim olmaya gerek yok…

2015 yılı için dolar/TL kuruna yönelik değerlendirmelerde bulunan bir uzmana göre güçlü gelmeye devam eden ABD verileri ve Fed faiz artış beklentisi sebebiyle; 2014 Eylül ayından itibaren hızlanan Dolar Endeksi'nin yükselişine paralel seyreden global ölçekte dolarizasyonun, ara ara mola verse de 2015 senesi içinde de devam edeceği varsayılmaktadır. Bir başka uzmana göre ise, "2014 yılı ikinci yarısında somut bir büyüme dinamiği tutturan ABD ekonomisi diğer gelişmiş ülke ekonomilerinden süratle ayrışmaya başlamıştır. Bu doğrultuda ABD Doları’nın diğer ülke para birimleri karşısında son dönemde hızla kuvvetlendiği gözlemlenmekte ve bu sürecin 2015 yılında da devam edeceği öngörülmüştür. 2015 yılında dolar ne olur sorularına birçok analist ve uzman, asıl yarışın daha yeni başladığına da dikkat çekmektedir. Bu yıl gelişen ülke para birimlerinde düşüşün devam edeceği ve dolarda rekor seviyelerin tekrar görüleceği ayrıca belirtilmektedir. Dolar endeksinde 2015 yılında hedefin 100 ve 110 aralığı olduğu da belirtilirken, buna bağlı olarak da dolar/TL kurunun bu yıl yükseliş trendinde kalacağı da belirtilmektedir. Hatta açıklamalar, global riskler, Merkez Bankası kararları ile sert sıçramaların da olabileceği yönündedir. Bu yükselişlerin gelmesiyle birlikte Dolar/TL paritesinde 2.70 – 2.80 seviyeleri konuşulabileceği bugünkü gözlemler neticesinde mümkün görünmektedir.

Ancak doların  ne olacağı konusunda şimdiden bir şey söylemek oldukça zor. Çünkü do­lar­da­ki dur­du­ru­la­ma­yan yük­se­liş Mer­kez Ban­ka­sı­’na bile sü­rek­li tah­min değiştirtmektedir.  Hep beraber bekleyip göreceğiz.

Mehmet DUMAN